KURA (KÜR) NEHRİ : Yurdumuzda Doğu Anadolu bölgesinden doğup Azerbaycan topraklarında Aras ırmağı ile birleşerek Hazar denizine dökülen akarsuyun toplam 1515 km. olan çığırının 189 km’lik bölümü Türkiye sınırları içindedir.

Kura ırmağı, Doğu Anadolu bölgesinin kuzeydoğu kesimindeki Allahuekber dağlarının kuzey yamaçlarından doğan Kayınlıkdere, Türkmendere (Sarmi deresi) ve Kür (Gür) Çayının, Göle ovasının kuzeybatısında birleşmesiyle oluşur. Kür yada Gür adı, bazı kaynaklarda ırmağın tümü için kullanılır. Kura, Göle ovasının kuzeybatısında Yiğitkonağı Köyünün eski adıyla anılan dar ve derin Türkeşen boğazına girer. Güneydoğu-Kuzeybatı doğrultusunda 32 km. boyunca uzanan boğaz, birer çöküntü alanı olan Göle ile Ardahan ovalarını birbirine bağlar. Irmak, Türkeşen Boğazını geçerken yer yer menderesler oluşturur. Uğurlu dağı ile Kılıç dağı arasına sıkışmış olan boğazda, bu dağlardan gelen küçük kollar alır. Ardahan ovasına ulaştıktan sonra Yalnızçam dağlarının yamaçlarında ve çevredeki yüksek platolardan gelen pek çok dereyi de alarak, o çöküntü alanının güney kenarı yakınında menderesler oluşturur.Yatağın bu kesiminde kopuk menderesler ve ırmağın eskiden daha kuzeyde aktığını gösteren terkedilmiş yataklar vardır. Ardahan’ın batısında yer alan Dedegül köyünün güneyindeki terkedilmiş yatağın uzunluğu 2 km.yi aşar. Ovanın doğusunda Ardahan ile Sugöze köyü arasında bir çok terkedilmiş yatak ve menderes yeniği vardır.Ardahan ovasında akarsu eğiminin çok az olması bu yüzey şekillerinin oluşmasına yol açmıştır.

Kura Irmağı, Ardahan ovasından sonra kuzeydoğuda gene dar ve derin, ama Türkeşen boğazından çokta uzun olan Miyalashor boğazına girer. Miyalashor boğazı, genellikle güneybatı, kuzeydoğu doğrultusunda 65 km. boyunca Gürcistan sınırına kadar uzanır. Kura Irmağı daha önceleri olgunluğa erişmiş eski vadisi içerisinde akarken, sonradan derine doğru yatağını şiddetle kazarak bugünkü boğazı oluşturmuş ve geniş bir oluk biçimindeki eski vadilerini tabanı yukarıda kalmıştır. Bunlar, günümüzdeki vadi tabanından 200-300 m. Yükseklikte yer alan ana kaya şekilleri ve terkedilmiş akarsu yataklarıdır.

Kura'nın, Ardahan ovasının kuzeydoğusunda Miyalashor boğazına girerken 1800 m. Olan taban yüksekliği Türkiye topraklarından çıkarken 1300 m.’dir. Boğaz boyunca fazla daralıp genişlemeyen vadi tabanının ortalama eğimi % 07'dir. Bu eğim, boğazı kuzeydoğu ucuna doğru gidildikçe artar ve özellikle Karaçay'ın Kura ırmağına katıldığı yerden sonra % 08'i bulur.Yarılmanın en şiddetli olduğu ve vadi tabanının en çok derinleştiği kesim de burasıdır. Bu kesimden Kura ırmağının vadisine görülmesini kolaylaştıran bir kırık (Fay) çizgisini izlediği anlaşılmaktadır. Çıldır ilçesine bağlı Kuzukaya köyünün doğusunda Kura, birdenbire yön değiştirerek iyice kuzeydoğuya yönelir. Karaçay'ın, Kura'ya kavuştuğu yerin yakınındaki çermik yöresinden çıkan sıcak maden suyu kaynakları da, bu kesimde akarsu vadisinin bir kırık çizgisine uyduğunu kanıtlar. Irmağın, Ardahan’ın doğusunda Karaçay’dan başka aldığı önemli kollar kısır dağından Ağıldere adıyla çıkan Ölçek Suyu ve Hanak yönünden gelen sularla beslenen Cot Suyudur.

Kura Irmağı, Akkiraz (Kertene) köyünün doğusundan başlayıp bir süre Türkiye-Gürcistan sınırında aktıktan sonra Kurtkale yakınlarındaki Tavşan sırtı yöresinde Gürcistan’a oradan da Azerbaycan topraklarına ulaşır ve Aras Nehri ile birleşerek Hazar Denizine dökülür. Türkiye’de su toplama alanı 4852 km².dır. Ortalama debisi ise, Türkiye’deki yukarı çığırında 25 m3/sn dır. Irmağın suları nisanda en yüksek düzeyine erişir. Yatağında en az suyun bulunduğu ay genellikle Eylül ve Ekimdir.